سابقه و هدف: استفاده از گونه‌های سازگار و مقاوم به خشکی در مناطق خشک امری ضروری است. این مطالعه، تأثیر تنش خشکی بر نیاز آبی زیتون تلخ در سنین مختلف در منطقه خشک رباط کریم در استان تهران را مورد بررسی قرار می‌دهد.
مواد و روش‌ها: این آزمایش به صورت طرح فاکتوریل با فاکتورهای نوع گونه، سن و تنش خشکی بر پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 10 تکرار در دو سال متوالی انجام شد. متغیرها شامل استفاده از فاکتور سن در سطوح یک، سه و پنج ساله و فاکتور تنش خشکی در تنش‌های ملایم (3/0)، متوسط (5/0) و زیاد (7/0) بود که در مجموع، 9 تیمار برای هر گونه و با در نظر گرفتن تعداد 10 تکرار، جمعاً در 90 میکرولایسیمتر انجام گردید.
اهداف شامل تعیین برنامه‌ریزی آبیاری، پایش رطوبت در سطوح تنش خشکی و اندازه‌گیری نیاز آبی گونه‌ها، فاز محاسبه تبخیر و تعرق مرجع و ضریب گیاهی و فاز ارزیابی اثرات تنش‌های مختلف خشکی بر نیاز آبی و ضریب گیاهی گونه زیتون تلخ بود.
یافته‌ها: میزان مصرف آب در نهال زیتون تلخ در سال 1400، در طول دوره رشد گیاه، در تیمارهای مختلف اعمال شده شامل تیمارهای تنش خشکی 3/0 (9/238 میلی‌متر)، 5/0 (4/282 میلی‌متر) و 7/0 (03/310 میلی‌متر) در سن یک ساله؛ تنش خشکی 3/0 (322 میلی‌متر)، 5/0 (8/374 میلی‌متر) و 7/0 (4/421 میلی‌متر) در سن سه ساله و تنش خشکی 3/0 (7/471 میلی‌متر)، 5/0 (8/374 میلی‌متر) و 7/0 (4/421 میلی‌متر) در سن پنج ساله بود. میزان مصرف آب در سال 1401 برای تیمارهای تنش خشکی اعمال شده به ترتیب برابر با 14/233، 6/276 و 13/301؛ 314، 364 و 394؛ 73/471، 1/499 و 73/530 میلی‌متر بود. مقایسه میانگین مقدار تبخیر- تعرق پتانسیل در نهال‌های زیتون تلخ مورد بررسی در تنش‌های مختلف نشان دهنده معنی‌دار بودن میانگین آنها با احتمال (01/0p≤) در گروه‌های مختلف و طی سال‌های 1400 و 1401 است.
نتیجه‌گیری: به طور کلی، رژیم‌های خشکی بر نیاز آبی گونه زیتون تلخ در سنین مختلف تأثیرگذار است. بنابراین، نیاز است که در طرح‌های جنگل‌کاری در مناطق خشک و نیمه‌خشک، تنش خشکی مناسب در نظر گرفته شود تا هم در مصرف آب صرفه‌جویی گردد و هم شرایط مناسب برای رشد و زنده‌مانی این درختان فراهم شود.
عسگری, محمد , جوانمیری پور, محسن , اعتماد, ,وحید , احمدآلی, خالد , عبدی, احسان و زارع, سلمان . (1403). تأثیر تنش خشکی بر نیاز آبی نهال‌های زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در سنین مختلف در دو سال متوالی. اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2(1), 105-125. doi: 10.22075/ceasr.2024.32776.1026
MLA
عسگری, محمد , , جوانمیری پور, محسن , , اعتماد, ,وحید , , احمدآلی, خالد , , عبدی, احسان , و زارع, سلمان . "تأثیر تنش خشکی بر نیاز آبی نهال‌های زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در سنین مختلف در دو سال متوالی", اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2, 1, 1403, 105-125. doi: 10.22075/ceasr.2024.32776.1026
HARVARD
عسگری, محمد, جوانمیری پور, محسن, اعتماد, ,وحید, احمدآلی, خالد, عبدی, احسان, زارع, سلمان. (1403). 'تأثیر تنش خشکی بر نیاز آبی نهال‌های زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در سنین مختلف در دو سال متوالی', اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2(1), pp. 105-125. doi: 10.22075/ceasr.2024.32776.1026
CHICAGO
محمد عسگری , محسن جوانمیری پور , ,وحید اعتماد , خالد احمدآلی , احسان عبدی و سلمان زارع, "تأثیر تنش خشکی بر نیاز آبی نهال‌های زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در سنین مختلف در دو سال متوالی," اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2 1 (1403): 105-125, doi: 10.22075/ceasr.2024.32776.1026
VANCOUVER
عسگری, محمد, جوانمیری پور, محسن, اعتماد, ,وحید, احمدآلی, خالد, عبدی, احسان, زارع, سلمان. تأثیر تنش خشکی بر نیاز آبی نهال‌های زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در سنین مختلف در دو سال متوالی. اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 1403; 2(1): 105-125. doi: 10.22075/ceasr.2024.32776.1026
)