جنگل‌های زاگرس به عنوان یکی از مهم‌ترین اکوسیستم‌های جنگلی ایران، تحت تأثیر وابستگی عمیق روستاییان به منابع طبیعی با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند. تخریب این جنگل‌ها نه تنها به کاهش کیفیت و کمیت منابع طبیعی منجر می‌شود، بلکه پیامدهای منفی قابل توجهی بر معیشت و زندگی جوامع محلی نیز دارد. تغییرات جمعیتی باعث ایجاد تغییراتی در فعالیت های اقتصادی شده و به عنوان نقطه شروع تغییرات کاربری اراضی محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف بررسی رابطه بین متغیرهای اقتصادی (هزینه سرانه، خط فقر، جمعیت، مهاجرت) با تغییرات مساحت جنگلی در دهستان اولادقباد شهرستان کوهدشت استان لرستان انجام شد. برای این منظور ابتدا خط فقر با در نظر گرفتن 50 درصد میانگین هزینه سرانه محاسبه و اطلاعات جمعیت، مهاجرت از داده‌های سرشماری و سالنامه آماری سال‌های 1372 تا 1392 جمع آوری گردید. تغییرات سطح جنگل در منطقه به مساحت 13250 هکتار برای سه دوره زمانی (1372- 1382- 1392) و کاربری‌های (کشاورزی، جنگل، مرتع، زمین بدون پوشش و مناطق انسان ساخت) با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست توسط سنجنده TM، ETM+، OLI بررسی گردید. نقشه سطح جنگل در این دوره‌های زمانی به روش طبقه‌بندی نظارت‌شده با الگوریتم حداکثر احتمال برای مشخص نمودن تبدیل کاربری‌های مختلف به یکدیگر از مدل (LMM) Landuse Multiplication Matix استفاده شد. نتایج نشان داد میزان تخریب جنگل معادل 528 هکتار و فقر طی 20 سال افزایش یافته است. نرخ تخریب جنگل در دوره اول (8/22 هکتار در سال) تغییرات سالانه دوره دوم (30 هکتار در سال) است که نشان‌دهنده تخریب شدیدتر در دوره 1382-1392 می‌باشد. در دوره اول منطقه مورد مطالعه مهاجرپذیر بوده افزایش جمعیت، سبب استفاده بیش از حد از جنگل و تبدیل کاربری جنگل به زمین بدون پوشش و کشاورزی شد و به همین دلیل اثر تخریب بیشتر در دوره دوم نمایان گردید و فقر منابع طبیعی باعث فقر مادی مردم بومی و در نهایت مهاجرت از منطقه در دوره 1382-1392 شده است. تجزیه و تحلیل همبستگی بین متغیرها نشان داد که فقر و جمعیت در تخریب جنگل موثرتر از هزینه‌سرانه و مهاجرت هستند. ارائه نتایج برنامه‌های اجرا شده برای حفظ و بهره‌برداری از منابع طبیعی و همچنین مستندسازی روند تغییرات پوشش گیاهی، به عنوان ابزاری عینی و مؤثر برای برنامه‌ریزان منابع طبیعی در حال حاضر و آینده به شمار می‌آید. در این مطالعه برای اولین بار در یکی از مناطق جنگلی غرب کشور به بررسی شاخص های اقتصادی- اجتماعی و تغییرات جنگل پرداخته شد. با بهره‌گیری از این اطلاعات، امکان ارزیابی دقیق اثرات توسعه و تغییر کاربری اراضی فراهم می‌شود که می‌تواند به تصمیمات بهینه و برنامه‌ریزی مؤثر برای پیشگیری از اثرات نامطلوب زیست‌محیطی کمک کند.
بازوند, زهره , عادلی, کامران و باده یان, ضیا الدین . (1403). ارتباط بین شاخص‌های کلان اقتصادی جنگل‌نشینان و تغییرات گستره جنگل (مطالعه موردی شهرستان کوهدشت، ایران). اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2(1), 36-49. doi: 10.22075/ceasr.2025.34753.1033
MLA
بازوند, زهره , , عادلی, کامران , و باده یان, ضیا الدین . "ارتباط بین شاخص‌های کلان اقتصادی جنگل‌نشینان و تغییرات گستره جنگل (مطالعه موردی شهرستان کوهدشت، ایران)", اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2, 1, 1403, 36-49. doi: 10.22075/ceasr.2025.34753.1033
HARVARD
بازوند, زهره, عادلی, کامران, باده یان, ضیا الدین. (1403). 'ارتباط بین شاخص‌های کلان اقتصادی جنگل‌نشینان و تغییرات گستره جنگل (مطالعه موردی شهرستان کوهدشت، ایران)', اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2(1), pp. 36-49. doi: 10.22075/ceasr.2025.34753.1033
CHICAGO
زهره بازوند , کامران عادلی و ضیا الدین باده یان, "ارتباط بین شاخص‌های کلان اقتصادی جنگل‌نشینان و تغییرات گستره جنگل (مطالعه موردی شهرستان کوهدشت، ایران)," اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2 1 (1403): 36-49, doi: 10.22075/ceasr.2025.34753.1033
VANCOUVER
بازوند, زهره, عادلی, کامران, باده یان, ضیا الدین. ارتباط بین شاخص‌های کلان اقتصادی جنگل‌نشینان و تغییرات گستره جنگل (مطالعه موردی شهرستان کوهدشت، ایران). اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 1403; 2(1): 36-49. doi: 10.22075/ceasr.2025.34753.1033
)