سابقه و هدف: جنگل‌های هیرکانی، از مهم‌ترین رویشگاه‌های طبیعی ایران به‌شمار می‌روند و مدیریت پایدار آن‌ها از جنبه‌های اکولوژیکی و اقتصادی اهمیت بالایی دارد. یکی از چالش‌های اصلی در مدیریت این جنگلها، انتخاب گونه‌های مناسب برای جنگل‌کاری و احیای مناطق تخریب‌شده است. گونه‌های سوزنی‌برگ مانند زربین به دلیل ویژگی‌های خاص خود در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته‌اند. از سوی دیگر، تغییر کاربری جنگل‌های طبیعی پهن‌برگ به جنگل‌های سوزنی‌برگ ممکن است تغییراتی در خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ایجاد کند. بنابراین، بررسی تأثیر جنگل‌کاری با گونه زربین بر خصوصیات خاک مناطق جنگلی ضروری است. هدف از اجرای این پژوهش، مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در سه ناحیه شامل منطقه دست‌کاشت سوزنی‌برگ، منطقه طبیعی پهن‌برگ و ناحیه نواری ادغام سوزنی‌برگ و پهن‌برگ جنگل هیرکانی است. این تحقیق با هدف تصمیم‌گیری در مورد گسترش جنگل‌کاری با گونه زربین انجام شده است. بررسی تغییرات خاک‌شناسی در این نواحی می‌تواند اطلاعات مفیدی برای بهبود مدیریت جنگل‌های منطقه ارائه دهد.
مواد و روش‌ها: برای این تحقیق، سه ترانسکت خطی، هر یک به طول ۲۰۰ متر و با فواصل قطع نمونه ۱۰ متر از یکدیگر، تعیین شد. نمونه‌برداری از عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متری خاک صورت گرفت. نمونه‌ها به آزمایشگاه منتقل شده و پس از آماده‌سازی، فاکتورهای خاکی شامل اسیدیته (pH)، هدایت الکتریکی (EC)، بافت خاک، میزان فسفر و پتاسیم قابل جذب، چگالی ظاهری و کربن آلی اندازه‌گیری شدند. برای مقایسه داده‌های بین سه ناحیه، از آزمون‌های آماری دانکن و توکی استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد، که خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در سه ناحیه مورد بررسی تفاوت‌های معناداری دارند. میزان pH خاک در منطقه پهن‌برگ بیشترین مقدار و در ناحیه سوزنی‌برگ کمترین مقدار را داشت. هدایت الکتریکی (EC) در ناحیه آمیخته در حد واسط دو منطقه دیگر بود. جرم مخصوص ظاهری نیز تفاوت معناداری در سه منطقه نشان داد. درصد مواد آلی در ناحیه سوزنی‌برگ و آمیخته نزدیک به هم بود و کمترین مقدار پتاسیم در ناحیه آمیخته مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار فسفر در ناحیه آمیخته و کمترین مقدار آن در ناحیه سوزنی‌برگ ثبت شد. میزان نیتروژن خاک در ناحیه پهن‌برگ بیشترین مقدار را داشت، در حالی که در ناحیه آمیخته کمترین مقدار مشاهده شد. از نظر ترکیب بافت خاک، درصد رس در ناحیه پهن‌برگ بالاتر از دو منطقه دیگر بود، در حالی که درصد شن در ناحیه سوزنی‌برگ بیشترین مقدار را داشت.
نتیجه‌گیری: به‌طور کلی، ناحیه آمیخته از نظر خاک‌شناسی وضعیت مطلوبی داشته و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک آن مشابه جنگل طبیعی منطقه است. بر اساس این نتایج، پیشنهاد می‌شود که جنگل‌کاری با گونه سوزنی‌برگ زربین در برنامه‌های توسعه منابع طبیعی کشور قرار گیرد، اما به‌صورت آمیخته با گونه‌های پهن‌برگ منطقه انجام شود تا از اثرات منفی احتمالی بر خصوصیات خاک جلوگیری شود. نوع مقاله: مقاله کامل علمی- پژوهشی
مظاهری, احمد , مشکی, علیرضا , روانبخش, هومن و کیانیان, محمد کیا . (1403). تأثیرکاشت سوزنی برگ زربین در جنگل‌های طبیعی پهن برگ بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (تحقیق موردی: جنگل پیلمبرا پره سر گیلان). اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2(1), 195-210. doi: 10.22075/ceasr.2025.37155.1043
MLA
مظاهری, احمد , , مشکی, علیرضا , , روانبخش, هومن , و کیانیان, محمد کیا . "تأثیرکاشت سوزنی برگ زربین در جنگل‌های طبیعی پهن برگ بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (تحقیق موردی: جنگل پیلمبرا پره سر گیلان)", اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2, 1, 1403, 195-210. doi: 10.22075/ceasr.2025.37155.1043
HARVARD
مظاهری, احمد, مشکی, علیرضا, روانبخش, هومن, کیانیان, محمد کیا. (1403). 'تأثیرکاشت سوزنی برگ زربین در جنگل‌های طبیعی پهن برگ بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (تحقیق موردی: جنگل پیلمبرا پره سر گیلان)', اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2(1), pp. 195-210. doi: 10.22075/ceasr.2025.37155.1043
CHICAGO
احمد مظاهری , علیرضا مشکی , هومن روانبخش و محمد کیا کیانیان, "تأثیرکاشت سوزنی برگ زربین در جنگل‌های طبیعی پهن برگ بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (تحقیق موردی: جنگل پیلمبرا پره سر گیلان)," اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 2 1 (1403): 195-210, doi: 10.22075/ceasr.2025.37155.1043
VANCOUVER
مظاهری, احمد, مشکی, علیرضا, روانبخش, هومن, کیانیان, محمد کیا. تأثیرکاشت سوزنی برگ زربین در جنگل‌های طبیعی پهن برگ بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک (تحقیق موردی: جنگل پیلمبرا پره سر گیلان). اقلیم و بوم سازگان مناطق خشک و نیمه خشک, 1403; 2(1): 195-210. doi: 10.22075/ceasr.2025.37155.1043
)