مطالعه نقش فرایندهای رودخانه‌ای و برافراشتگی ساحلی بر ایجاد بوم‌سازگان‌های جنگلی خلیجی - عمانی در جلگه غربی مکران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار جغرافیای طبیعی، گروه علوم جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه هرمزگان، بندرعباس، ایران

چکیده

سواحل دریای عمان به‌صورت کمربندی از شرق خلیج فارس (گسل میناب) شروع و تا شمال سواحل اقیانوس هند در پاکستان امتداد یافته است. این تحقیق اثرات فرایندهای رودخانه‌ای و حرکات قائم سواحل دریای عمان را بر ایجاد محیط ژئومورفولوژیک مناسب استقرار جنگل‌های خلیجی عمانی به عنوان یک بوم‌سازگان مناطق خشک و نیمه‌خشک، بررسی می‌نماید.داده‌های تحقیق شامل توزیع فضائی فرم‌های ژئومورفولوژیک، دینامیک رودخانه‌ها و گستره جنگل‌های خلیج‌فارس‌ـ‌‌عمانی است. نقشه‌های توپوگرافی، ابزار‌های کار میدانی و نرم‌افزارهای رایانه‌ای نظیر Arc GIS و Google Earth ابزار تحقیق بودند. در ابتدا، نسبت به مطالعه مورفودینامیک رودخانه‌ها اقدام شد. فرم‌های ژئومورفولوژی با تفسیر تصاویر ماهواره‌ای، نرم‌افزار Google Earth و بازدیدهای مکرر میدانی تفکیک شده، تغییرات مورفودینامیکی رودها متأثر از برافراشتگی ساحل با رجوع به سوابق مطالعاتی، بررسی‌شد. نقشه محدوده جنگل‌های خلیج‌و عمانی نیز با تفسیر چشمی تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای میدانی تهیه شد. سپس با تلفیق و تحلیل نتایج، نقش تکتونیک و دینامیک رودخانه‌ها بر استقرار و گسترش جنگل‌های خلیج‌فارس‌ـ‌‌عمانی بر دلتا‌های جگین، گابریک و سدیچ، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد گستره جنگل‌های خلیج‌وعمانی منطبق با گستره بسترهای متروک رودخانه‌ای است. وسعت بسترهای متروک صرفا مرتبط با سینوسیته رودها نیست. به دلیل تفاوت در میزان برافراشتگی ساحل، رودخانه‌های شرقی با رسیدن به آستانه مشخصی از سینوسیته که کمتر از ضریب سینوسیته رودخانه‌های غربی است، در بالادست جلگه تغییر مسیر داده و بسترهای متروک وسیعی را به‌جا گذاشته‌اند که به مرور زمان شرایط ایجاد و گسترش جنگل‌های خلیج‌فارس‌ـ‌‌عمانی را فراهم کرده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات